Column | Te succesvol voor overheidssteun?

De deur van de stal is open en de politieke stokpaardjes komen weifelend maar gestaag naar buiten. Kennelijk begint de crisis te wennen, en wordt het weer tijd om eigen punten te gaan scoren.

Deze column van Jan Schreuders is gepubliceerd in het Reformatorisch Dagblad (23 april 2020).

Een miljardenbedrijf vraagt om overheidssteun. Politici uit bepaalde hoek uiten hun verontwaardiging. Volgens hen kan een miljardenbedrijf het niet maken om in de rij te staan voor overheidssteun.

Ze noemen de bedrijven ook bij naam: vooral om Booking.com kunnen we daarom niet meer heen. Een winstmachine. Veel dividend uitgekeerd. Massa’s eigen aandelen ingekocht. En nu staan ze in dezelfde rij als de kapper om de hoek en de plaatselijke rij-instructeur.

Vinger

Eerlijk gezegd doet me dit debat een beetje denken aan de opgestoken vinger van onze minister Hoekstra (en, eerlijk is eerlijk, met volle steun van onze volksvertegenwoordigers) richting het verkwistende Italië met z’n enorme staatsschuld. Waarom niet meer gespaard? Waarom eerst maar geld uitgeven en nu vragen om Eurobonds? De Nederlandse houding kon, zoals bekend, buiten ons land op zeer weinig sympathie rekenen.

Stokpaard

In de eerste plaats niet omdat een crisistijd totaal niet het moment is om een politiek punt te maken of een stokpaard uit de stal te halen. Maar ook niet omdat het in eerste instantie niet gaat om de staat die je te hulp schiet, maar om de mensen die er leven. Toch?

Ondertussen snap ik de vraag best. Rijke concerns, aandeelhouders, grote winsten, en dan een beroep doen op de overheidssteun. Valt daar niet meer over te zeggen? Moeten er geen nadere voorwaarden gesteld worden?

Dilemma’s

Het probleem is echter dat je dan verstrikt raakt in een reeks van dilemma’s. Wanneer is een bedrijf te rijk? Wie heeft te veel winst gemaakt om nu de hand op te houden? Is Booking.com van een andere orde als KLM? Welke onderneming moet eerst maar gaan interen en welke onderneming niet? Wie is achteraf gezien te succesvol geweest? Weet u het?

Of als het gaat om de inkoop van eigen aandelen: was dat nu verrijking van aandeelhouders of juist een stap waaruit ondernemersvertrouwen in de toekomst blijkt. Voordat deze voor iedereen onverwachte en ongedachte crisis uitbrak? Weet u het?

Dividend

Natuurlijk, er valt meer over te zeggen. Bijvoorbeeld over een te stellen voorwaarde als een verbod op dividend. Maar ik zou een andere duit in de zak willen doen. Bij Booking.com werken in Nederland meer dan 5000 mensen. Als het bedrijf omvalt, houdt niemand een massa ontslag tegen, wat je politieke kleur ook is.

Ik zou zeggen: laat het opgestoken vingertje voorlopig voor wat t‘ie waard is. Richt liever je aandacht op al die mensen die er werken en hun gezinnen. Laten we ook gaan voor hun baanbehoud, en de politieke arena voorlopig maar even gesloten houden. Niemand kon deze crisis voorzien. Booking.com evenmin als de kapper om de hoek.