Terug naar Kennisbank
Het erfrecht regelt wie wat krijgt uit een nalatenschap en wie zijn schulden moet betalen.
Als iemand overlijdt zonder testament en hij laat een echtgenoot en een of meer kinderen achter, dan wordt de nalatenschap verdeeld op basis van de wet. Men noemt dit ab intestaat erfrecht. Het betreft de zogenaamde wettelijke verdeling (sinds 2003 in de wet).
Regelmatig wordt de vraag gesteld of het niet mogelijk is om het betalen van belasting te voorkomen. Uiteraard op een legale wijze.
Erfbelasting is verschuldigd wanneer iemand sterft. Het wordt geheven bij degene die ten gevolge van dat sterven vermogen verkrijgt. Bij vermogen dienen we te denken aan alles wat verkregen wordt. Dus het huis, de inboedel, de auto, de bankrekeningen en dergelijke.
Een levenstestament is feitelijk een algemene volmacht waarin bepaald wordt dat wanneer men de verstandelijke vermogens verliest, iemand anders namens die persoon kan optreden.
Ouder & Wijzer | Nalatenschap
Gepubliceerd op 2020-11-02
Erfrecht, (levens)testament, schenk- of erfbelasting... Misschien bent u al eens met uw notaris in gesprek geweest over uw nalatenschap. Het is ook mogelijk dat u op een andere manier met dit onderwerp in aanraking bent gekomen, bijvoorbeeld door het overlijden van een geliefde. In dit hoofdstuk gaan we dieper in op onderwerpen die betrekking hebben op de nalatenschap.
Erfrecht
Het erfrecht regelt wie wat krijgt uit een nalatenschap en wie zijn schulden moet betalen.
De volgende vragen zijn daarbij van belang.
Wie zijn de erfgenamen?
Wanneer iemand overlijdt, laat de overledene erfgenamen achter. Wie zijn dan de erfgenamen? In de wet staat dat erfopvolging plaats heeft bij versterf of krachtens uiterste wilsbeschikking.
Wie wijst de wet aan?
De wet wijst allereerst de langstlevende echtgenoot tezamen met de kinderen aan als erfgenamen. Vervolgens bij ontbreken van deze erfgenamen, de ouders, broers en zusters van de overledene. Tenslotte bij ontbreken van deze personen de grootouders en overgrootouders.
Als zij eerder zijn gestorven, treden hun kinderen in hun plaats (ooms en tantes).
Bij testament benoemd
Wanneer de overledene een testament heeft gemaakt, dan zijn de erfgenamen de in dat testament genoemde personen. Bij vooroverlijden vindt dan plaatsvervulling alleen plaats wanneer dat in het testament is geregeld. Vooroverlijden betekent dat de in het testament genoemde erfgenaam eerder is overleden dan degene die het testament heeft gemaakt.
Heeft het zin om een testament te maken?
Als iemand overlijdt zonder testament en hij laat een echtgenoot en een of meer kinderen achter, dan wordt de nalatenschap verdeeld op basis van de wet. Men noemt dit ab intestaat erfrecht. Het betreft de zogenaamde wettelijke verdeling (sinds 2003 in de wet).
Bij die verdeling krijgt de langstlevende echtgenoot alle goederen van de nalatenschap. De langstlevende moet de schulden voor zijn rekening nemen.
De kinderen krijgen als erfgenaam een vordering op de langstlevende. Die vordering is pas opeisbaar bij het overlijden van de langstlevende. Dit lijkt dus allemaal heel veel op de oude wetgeving.
Verschil met de oude regeling
Maar de wetgever is verder gegaan. Bij de oude wetgeving was het altijd de vraag of de kinderen hun vordering konden opeisen als de langstlevende echtgenoot over een eigen vermogen beschikte en eigenlijk de vordering best kon uitkeren zonder dat de verzorging in gevaar kwam. Bij de wettelijke verdeling speelt dat helemaal geen rol meer. Ook als de langstlevende echtgenoot al over een groot eigen vermogen of over een prima pensioen beschikt, treedt de wettelijke verdeling in werking en krijgt hij alle goederen zonder aan de kinderen iets te hoeven uitkeren. Wel worden de vorderingen van de kinderen, zolang zij niet uitbetaald zijn, jaarlijks verhoogd met wat men noemt de inflatiecorrectie. Zekerheid voor de uitbetaling van de erfdelen van de kinderen hoeft de langstlevende niet te geven. De kinderen kunnen dat ook niet verlangen. Al met al lijkt de noodzakelijkheid om een testament te maken niet aanwezig.
Toch testament opmaken?
De reden om ondanks de hierboven omschreven wettelijke verdeling alsnog een testament te maken zijn de volgende:
-
Door in een testament een rentevergoeding op te nemen over de vordering van de kinderen die groter is dan de inflatiecorrectie, wordt bij overlijden van de langstlevende erfbelasting bespaard;
-
De behoefte om een zogenaamde uitsluitingsclausule op te nemen, zodat het erfdeel van de kinderen uitsluitend toekomt aan de eigen kinderen en niet aan de aangetrouwden;
-
Benoeming van een executeur, die na overlijden van de langstlevende de nalatenschap afwikkelt, de begrafenis regelt en de verdeling verzorgt.
Voorkomen van belastingen
Regelmatig wordt de vraag gesteld of het niet mogelijk is om het betalen van belasting te voorkomen. Uiteraard op een legale wijze.
Voorkomen is meestal niet mogelijk, beperken wel, zodat het vermogen kleiner wordt en na het sterven minder erfbelasting verschuldigd is. Met name ten aanzien van het laatste kan uw notaris u behulpzaam zijn. Hij kan u adviseren op welke wijze er een verstandige keuze gemaakt kan worden ten aanzien van het overdragen van vermogen aan uw kinderen of andere verwanten. Om op die manier enerzijds erfbelasting te besparen en anderzijds te zorgen dat er voldoende financiële middelen overblijven om verzorgd te kunnen leven.
Schenken
Het overhevelen van vermogen aan de kinderen kan op diverse manieren. U kunt geld of specifieke goederen weggeven. Maar wat u weggeeft, bent u uiteraard kwijt en komt niet meer terug.
