Leven in verbinding

EEN BRUGGENBOUWER, DAT IS HOE JOS LEIJENHORST, SINDS 2018 DIRECTEUR BIJ PRO LIFE ZORGVERZEKERINGEN, VAAK GETYPEERD WORDT. LEIJENHORST: “IK VOEL MIJ EVANGELISCH BIJ GEREFORMEERDEN EN GEREFORMEERD BIJ EVANGELISCHEN.”

Het zat er al vroeg in, dat bruggenbouwen. Leijenhorst: “Ik herinner me dat ik op de basisschool graag legertje speelde. Het avontuurlijke sprak me aan, en de wens om een vredestichter te zijn. Al zullen mijn broers en zussen zeggen dat ik meer een aanstichter ben dan een vredestichter.”

WERKT DAT VREDESTICHTER ZIJN DOOR IN UW LEVEN NU?

“Ja, ik denk het wel. Het is voor mij heel natuurlijk om verschillende perspectieven te zien. Ik geloof dat mensen een reden hebben om te vinden wat ze vinden en te geloven wat ze geloven. Ik kan er goed begrip voor opbrengen dat mensen ergens anders over denken dan ik. Dat maakt mij, denk ik, toegankelijk.

Het is voor mij een belangrijke grondhouding als mens en als christen: we zitten er allemaal een beetje naast. We herkennen dat alleen wat makkelijker in een ander dan in onszelf. Overigens is het niet zo dat ik mijn schouders ophaal bij verschillende opvattingen. Er bestaat op veel vlakken wel degelijk iets als waar en onwaar, als moreel en immoreel. Dat vraagt om scherp inhoudelijk debat en tegelijk besef dat de ander meer is dan zijn of haar overtuigingen. Dat bruggenbouwen zit ook in de organisatie waar ik leiding aan geef, Pro Life, mensen van allerlei denominaties zijn bij ons verzekerd. Dat vraagt ook om bruggenbouwen binnen de organisatie.”

HOE KWAM U EIGENLIJK BIJ PRO LIFE TERECHT?

“Ik ben dankbaar voor de jeugd die ik heb gehad, al ging niet alles over rozen. Mijn moeder is op jonge leeftijd overleden. Je verliest daardoor de vanzelfsprekendheid van het leven. Het heeft ook allerlei geloofsvragen opgeroepen. Dat kwam tot een hoogtepunt toen ik uit huis ging, ik was zo op zoek naar antwoorden. Ik vond die in mijn studententijd toch bij God, aanvankelijk op rationele gronden. Ik ben Alpha-cursussen gaan organiseren voor gelovige en ongelovige studenten, dat was enorm verrijkend. Gaandeweg ben ik gaan ontdekken wat Jezus’ liefde voor ons betekent.

Na een jaar in Kameroen gewoond te hebben, waar ik voor Wycliffe bijbelvertalers met mijn vrouw actief was, ben ik bij Achmea gaan werken. Uiteindelijk ben ik zorginkoper bij Zilveren Kruis geworden, dat had ik niet willen missen. Je sluit namens de zorgverzekeraar contracten met de zorgaanbieder. Er moeten veel gesprekken worden gevoerd, en je moet tot een contract komen. Het was een complexe rol, in een onrustige tijd in de zorg.

"Ik vind vanzelfsprekendheid geen keuze"

Uiteindelijk werd ik, na nog één jaar in de ouderenzorginstelling gewerkt te hebben, gevraagd om te solliciteren bij zorgverzekeraar Pro Life. Ik heb er een week wakker van gelegen en tijd genomen voor gebed en toen besloten het te doen. Aan de ene kant zag ik de complexiteit van de rol. Aan de andere kant zag ik ook de meerwaarde en onderscheidenheid van Pro Life. Tweeënhalve maand later tekende ik mijn contract.”

WAS PRO LIFE TOEN EEN ANDERE ORGANISATIE DAN NU?

“Dat valt eigenlijk wel mee. Bijna alle collega’s van toen werken er nu nog. Als je bij ons tien jaar werkt, ben je nog een groentje. In de basis zijn we dezelfde organisatie, al zijn we de afgelopen tijd onze rol wel scherper gaan stellen. Pro Life is ontstaan in de jaren tachtig rond de Wet afbreking zwangerschappen, vanuit de wens om niet mee te betalen aan behandelingen die het leven beëindigen. Het is in 2012 gefuseerd met DVZ. Deze in 1923 vanuit sociale bewogenheid opgezette verzekering uit Katwijk, zorgde ervoor dat mensen naar het ziekenhuis in Leiden konden en daar ook een paar dagen konden blijven. Dat moest je toen nog zelf betalen. Zowel de beschermwaardigheid van het leven als die sociale bewogenheid maken onderdeel uit van het huidige Pro Life, dat onderdeel is van Zilveren Kruis.”

ALS DE ORGANISATIE IN DE BASIS NIET VERANDERD IS, WAAR ONTSTOND DE OPHEF DAN OVER?

“Het is moeilijk om recht te doen aan de complexiteit van wat er gebeurd is, maar ik ga toch een poging doen. Het was altijd al zo dat wij bepaalde behandelingen niet vergoeden. Denk aan abortus provocatus, euthanasie, anticonceptie met abortieve werking, IVF en andere behandelingen die op fundamentele wijze ingrijpen in het leven. Maar veel meer dan niet vergoeden deden we niet, we legden bijvoorbeeld niet uit waarom we dat niet deden, maar gingen ervan uit dat onze verzekeringnemers dat wisten.”

EEN VAN DE PUNTEN VAN PRO LIFE WAS TOCH OOK DAT JE NIET MEEBETAALT AAN ABORTUS EN EUTHANASIE?

"Een deel van de behandelingen is inderdaad uitgesloten geweest van vergoeding, bijvoorbeeld euthanasie. Maar ook dan betaalde iedereen nog mee aan de behandeling daarvan via belastinggeld. Toen Pro Life opgericht is in de jaren tachtig zijn er woorden gebruikt als ‘op weg naar een schone polis’. Daar heeft men zich destijds ook wel degelijk voor ingespannen. De Zorgverzekeringswet van 2006 bood ruimte aan een polis waarin behandelingen die gewetensbezwaarlijk waren, werden uitgesloten van vergoeding. Ik vind het mooi dat die ruimte werd geboden, alleen het is technisch niet haalbaar. In de eerste plaats omdat 90 procent van de abortussen (namelijk in de klinieken) via subsidies en dus via belastinggeld betaald wordt. Daarnaast is het zo dat ongeveer de helft van de zorgkosten via premies wordt betaald en de andere helft via belastinggeld. En dat betalen we allemaal.

Verder is het zo dat het aantal behandelcodes in ziekenhuizen sterk is afgenomen. Ooit waren er 30.000. Nu gaan we richting de 3.000. Dat betekent dat behandelingen in de loop der jaren samengevoegd zijn onder één code en daarom kunnen we niet zien of er een abortus is uitgevoerd in het ziekenhuis of dat het een curettage was of een behandeling, omdat het leven van de moeder in gevaar was. Het niet meebetalen is dus helaas niet te realiseren, die garantie kan geen een zorgverzekering bieden. De ophef over dit onderwerp ontstond in 2021 online rond de Week van het Leven. Dat werd op ons geprojecteerd, leidde tot krantenartikelen en uiteindelijk tot Kamervragen, vooral aan Zilveren Kruis, ons moederbedrijf. De vragen waren tweeledig: is een zorgverzekering als Pro Life wel solidair en is het zo dat met name minderjarigen toegang wordt onthouden tot de basiszorg? Verder speelde er natuurlijk ook een stuk ideologie mee van mensen die vinden dat wij niet de beschermwaardigheid van het leven mogen voorstaan.”

WAT BETEKENDE DAT VOOR DE KOERS VAN PRO LIFE?

“We zijn in gesprek gegaan met het Zilveren Kruis, en ze wilden echt ruimte bieden aan de standpunten die Pro Life voorstaat. Tegelijkertijd wilden ze garanties dat niemand, ook minderjarigen niet, wordt beperkt in de toegang tot de basiszorg. Die garantie kun je alleen met zekerheid bieden als alles vergoed wordt. Daarom doet Pro Life dat vanaf dit jaar ook. Ik vind niet dat Zilveren Kruis partij heeft gekozen, ze bieden echt ruimte aan Pro Life. Ze vinden wel dat mensen zelf mogen kiezen, ook minderjarigen, en daar past deze keuze bij.

Overigens kon je als verzekerde bij Pro Life altijd nog wel tijdens het jaar overstappen naar Zilveren Kruis als je een van de uitsluitingen wel vergoed wilde krijgen. Het Pro Life-team is samen met de Pro Life Adviesraad, onder leiding van prof. dr. Henk Jochemsen goed gaan kijken naar wat we wel of niet moesten gaan vergoeden.

We hebben de keuze gemaakt om echt de nadruk te leggen op de beschermwaardigheid van het leven. Daar staan we voor. En die standpunten hebben we ook duidelijker op onze website uitgelegd. In dat opzicht vind ik dat we nu een realistischer verhaal vertellen. Weet je wat ik ook denk: mensen kiezen uiteindelijk zelf, ze hebben zelf een weg met God te gaan. In de mooie en moeilijke dingen van het leven. Ik vind vanzelfsprekendheid geen keuze. Ik vind het onze rol om mensen te helpen als ze voor moeilijke keuzes staan.”

"Er gaat veel leven verloren in de levens van mensen."

TOCH ONTSTOND ER IN BIJVOORBEELD REFORMATORISCHE KRINGEN ONRUST ROND DEZE KOERSWIJZIGING, WAAROM?

“We hebben iets niet goed gedaan: de eerste brief. We dachten, we gaan dit hele proces eerst duidelijk uitleggen in een brief. Maar we waren niet duidelijk genoeg. De brief riep bij een deel van onze verzekerden eigenlijk nog meer vragen op. Dat hebben we met een tweede brief goedgemaakt. Ook hebben we bijeenkomsten in het land georganiseerd om vragen van verzekerden te beantwoorden.”

IS DEZE KOERSWIJZIGING DE REDEN DAT PRO LIFE BINNENKORT DE CHRISTELIJKE ZORGVERZEKERAAR HEET?

"Nee, we hebben het hier drie jaar geleden al voor het eerst over gehad. We doen en zijn meer dan dat de naam oproept. De beschermwaardigheid van het leven is heel belangrijk voor ons. Daarnaast zetten we ons in voor christelijke zorg en hulp. En hebben we het Programma Zorgen voor elkaar. Dat weten mensen vaak niet. Bovendien zijn rond de naam Pro Life andere sentimenten gaan heersen. Er komen dan beelden op van de cultuurstrijd in Amerika.

We wilden dus een nieuwe naam,die heel duidelijk en expliciet is over onze christelijke identiteit. Er moet ruimte zijn voor verschillen tussen christenen maar het moet ook gemeenschappelijkheid uitdrukken. Zo zijn we gekomen tot De christelijke zorgverzekeraar. Een naam die al in ons logo stond, maar die we eerst niet echt als serieuze optie zagen. Gaandeweg het proces kwamen we echter tot de conclusie: eigenlijk is dit gewoon de meest treffende naam.”

WAT HOUDT GELOOF EN GEZONDHEID EN CHRISTELIJKE ZORG PRECIES IN?

“Allereerst dus de beschermwaardigheid van het leven. Weet je, ik voel persoonlijk ook dat er jaarlijks dertigduizend levens worden afgebroken. Tegelijkertijd gaat ook heel veel leven verloren in de levens van mensen. Mensen die in de gevangenis zitten, op straat leven, maar bijvoorbeeld ook doordat mensen niet mild in het leven staan, onveilig gehecht zijn of een laag zelfbeeld hebben. Dat willen we verbeteren door programma’s aan te bieden gericht op toegang tot christelijke zorg en zorgen voor jezelf en elkaar, bijvoorbeeld door in te zetten op sterke relaties.

Zorgverzekeraars hebben een steeds grotere rol in preventie. Veel maatregelen zijn gericht op het lichaam, maar gezondheid gaat ook over geloof, relaties, verbondenheid. De Bijbel spreekt over lichaam, ziel en geest, die in interactief zijn met elkaar. Gezondheid kent een heel breed perspectief.”

WAT HEEFT DEZE ROERIGE PERIODE MET U GEDAAN?

“Toen dit allemaal losbarstte, heb ik mij teruggetrokken en eerst nagedacht over waar ik zelf sta. Om geen speelbal te worden van ieders mening. In gebed zijn, bij God zijn, stilte. Zo kon ik ook beter naar anderen luisteren. Want ook christenen denken niet allemaal hetzelfde over deze thema’s. Door die stilte die ik eerst had, heb ik ruimte gehad om ook met die kritiek om te gaan. Ik wist waar ik stond; en anderen mogen ergens anders staan.

Bovendien ben ik vrijmoediger geworden in het spreken over thema’s als de beschermwaardigheide van het leven. Ik voel de vrijmoedigheid om te vertellen wat ik vind, maar ik kan ook toevoegen: uiteindelijk maak je zelf de keuze. En dan heb je ook zelf iets te verantwoorden naar God. Mag God nog God zijn in deze tijd en in onze levens? Mogen er dingen gebeuren die ik niet snap, en die lijden veroorzaken? Weet ik mij nog afhankelijk van een God die groter is dan ik en tegelijkertijd betrokken?”

BEELD NIENKE VAN DENDEREN FOTOGRAFIE