Cao is verlopen

De cao is verlopen en het is niet duidelijk wanneer deze wordt verlengd. Mag ik nu de periodieke loonsverhoging door corona overslaan?

Het aantal cao’s wat wordt afgesloten blijft achter bij de gemiddelden van de jaren voor corona. De onderhandelingen lopen stroever en dit zorgt voor spanningen op de cao-markt. In diverse grotere sectorcao’s zijn er al acties aan de gang en het lijkt er niet op dat dit tij snel zal keren. Veel ondernemers hebben personeel in dienst die onder een cao vallen die al is afgelopen. Het klinkt daarom aanlokkelijk dat de arbeidsvoorwaarden die in deze cao staan, na afloop van de cao niet meer gelden. Dat is echter, uitzondering daargelaten, niet het geval.

Een cao wordt altijd voor een bepaalde tijd afgesloten. Artikel 18 van de Wet op de Collectieve Arbeidsovereenkomst geeft aan dat een cao voor maximaal 5 jaar kan worden aangegaan. Dit is echter meer uitzondering dan regel, een cao wordt over het algemeen voor een kortere looptijd afgesproken. De cao is van toepassing voor de gebonden werkgever en de gebonden werknemer. Gebonden in de zin dat de werkgever is aangesloten bij een werkgeversorganisatie en de werknemer is aangesloten bij de vakbond die de cao afsluit. Over het algemeen wordt ook in de arbeidsovereenkomst verwezen naar de cao die van toepassing is.

Wanneer de looptijd van een cao is verstreken, kunnen er zich meerdere omstandigheden voordoen. De cao kan eenvoudigweg worden verlengd. Hierin staan dan nieuwe afspraken en wordt de duur van de cao met een aantal jaren verlengd. Echter is het vaak zo dat de nieuwe cao niet naadloos aansluit op de oude cao qua looptijd. De coronacrisis heeft dit versterkt. In dat geval geldt dat de cao nawerking heeft. Oftewel, de oude cao moet toegepast worden totdat er een nieuwe cao van kracht wordt. De arbeidsvoorwaarden die dus in de oude cao staan hebben nog steeds ‘nawerking’. Om de vraag uit de titel te beantwoorden, de periodieke verhoging is vaak geregeld in de cao. Dat betekent dat ook bij nawerking van de cao de periodieke verhoging (bij voldoende functioneren) moet worden toegekend. Op bedrijfsniveau kunnen daar aanvullende regels voor zijn.

Zoals gezegd kan er wel een uitzondering zijn. Dat is het geval wanneer de werkgever en de werknemer niet zijn aangesloten bij een werkgevers- of werknemersorganisatie en de cao ook niet in de arbeidsovereenkomst van de werknemer is opgenomen. In deze situatie is de cao alleen van toepassing wanneer die Algemeen Verbindend wordt Verklaard, de AVV. Dit betekent dat het ministerie van sociale zaken en werkgelegenheid de cao voor een bepaalde sector algemeen verbindend kan verklaren. Iedere werkgever, ongeacht of die is aangesloten bij een werkgeversorganisatie, moet in de periode van algemeen verbindend verklaring de cao op zijn werknemers toepassen. De periode van AVV kan nooit langer zijn dan de duur van de cao zelf. Na de looptijd van de cao kan de werkgever in dit geval dus wel afwijken van de cao. Dit geldt dan alleen voor de duur waarin er geen cao geldt. Als er een nieuwe cao komt, en die wordt opnieuw AVV verklaard, dan moet de werkgever de cao gewoon weer toepassen. De uitzondering is daarom behoorlijk complex en administratief een crime voor de werkgever. De RMU is daarom ook geen voorstander van deze uitzondering.